เคยสังเกตไหมว่านักคิด นักเขียน นักวิทยาศาสตร์ นักประดิษฐ์ระดับโลก มีอุปนิสัยร่วมกันอยู่หนึ่งอย่างคือ “เป็นนักตั้งคำถาม” เมื่อตั้งคำถามสิ่งที่ตามมาคือการหาคำตอบในความถนัดของตนเอง
และนักเขียนนักคิดชื่อว่า วอลแตร์ ได้กล่าวไว้ว่า “อย่าตัดสินคนที่คำตอบ ให้ตัดสินคนที่คำถาม” นั่นเพราะว่าความรู้มาจากคำถาม เมื่อคนผู้นั้นตั้งคำถามเป็น และรู้จักตั้งคำถาม ไม่ว่าจะเป็นคำถามกับสิ่งรอบตัว คำถามกับคนรอบข้าง หรือแม้แต่การคำถามกับตนเอง จะทำให้เกิดการหาคำตอบ และเกิดเป็นความรู้
ดังนั้นการตั้งคำถามในห้องเรียนเป็นสิ่งสำคัญมาก ๆ ที่ครูจะสามารถกระตุ้นการเรียนรู้ของนักเรียนได้อย่างมหาศาล เด็กจะเกิดจินตนาการ คิดหาเหตุผล เกิดการคิดต่อยอด ที่คุณครูนั้นสามารถสร้างขึ้นได้จากประเด็นที่ตั้งคำถามในคาบเรียน
อะไรคือคำถามที่ดี
จอห์น แม็กเวล ได้บอกเล่าถึงวิธีการตั้งคำถาม ที่น่าสนใจว่าการตั้งคำถามทั่วไปคือตั้งคำถามเพื่อให้คนตอบแค่ข้อมูล (inform)
คำถามทั่วไป – ถามมา ก็ตอบไป
Q : เมื่อเช้ากินข้าวอะไร
A : กินข้าวขาหมู
คำถามที่ดี – ถามมา ตอบไปด้วยการตระหนักรู้ คือการถามเพื่อให้เกิดจินตนาการ เปลี่ยนกระบวนการคิด และเกิดเป็นความรู้ (transform)
Q : ในข้าวขาหมู 1 จาน เราเรียนรู้อะไรได้บ้าง
A : สารอาหาร แหล่งที่มาของพื้นและสัตว์ โภชนาการ ฯ
เป็นตัวอย่างคำถามที่เป็นเครื่องมือที่ทำให้การเรียนรู้ของเด็ก ไปถึงเป้าหมาย เมื่อคำถามสร้างการตระหนักรู้ หยิบสิ่งที่เรียนรู้ไปแล้วมาเป็นคำตอบ หรือฝึกลองคิดวิเคราะห์จากข้อมูลตรงหน้า
แล้วเราจะตั้งคำถามที่ดีได้อย่างไร
- อย่างแรกต้องกำหนดความสำคัญและเป้าหมายของคำถาม ถามเพื่อจุดประกายความคิด ถามเพื่อเกิดความตระหนักรู้
- คำถามนั้นเกิดหรือสร้างความเปลี่ยนแปลงทางความคิดหรือรูปแบบคำตอบหรือไม่ เช่น วิธีที่ทำให้ได้คำตอบ 86
- เป็นคำถามปลายเปิดที่คำตอบไม่มีขีดจำกัดของคำว่าผิดถูก เพราะประเด็นเล็กจากคำถามปลายเปิดนั้นสร้างนวัตกรรมมานักต่อนักแล้ว
- คำถามเพื่อกระตุ้นความสนใจ เป็นโจทย์ใหม่ ๆ ที่สร้างความอยากรู้อยากเห็นของนักเรียนหรือแม้แต่ครูที่ตั้งคำถามเองก็สนใจอยากรู้ไปพร้อมกัน
เทคนิคการตั้งคำถามเพื่อนำไปสู่นวัตกรรม ที่น่าสนใจ 2 เทคนิคดังนี้
เทคนิคการถามแบบ “ไต่ระดับ” ชุดคำถามที่อ้างอิงจาก Bloom’s Taxonomy 6 ระดับ
โดยนำ Bloom’s Taxonomy ที่เรารู้จักกันในฐานะเกณฑ์การจัดจำแนกพฤติกรรมด้านสติปัญญา (Cognitive Domain) 6 ระดับ มาใช้อ้างอิงในการออกแบบชุดคำถามเพื่อให้นักเรียนเกิดการสะท้อนในมิติต่าง ๆ ดังนี้
Remember ใช้คำถามเพื่อให้นักเรียนรื้อฟื้นความทรงจำ (กระตุ้นความรู้เดิม)
Understand ใช้คำถามเพื่อให้นักเรียนอธิบายความเข้าใจว่าเข้าใจสิ่งต่างอย่างไร
Apply ใช้คำถามเพื่อให้นักเรียนทดลองใช้ความรู้ในการนำไปปฏิบัติจริง
Analyse ใช้คำถามเพื่อให้นักเรียนวิเคราะห์ความสัมพันธ์ว่าผลของการปฏิบัตินั้นเกิดผลอย่างไร
Evaluate ใช้คำถามเพื่อการประเมินคุณค่า เพื่อให้นักเรียนตัดสินใจเลือก หรือแสดงจุดยืนในสิ่งที่ตนเองเชื่อมั่น
Create ใช้คำถามเพื่อให้นักเรียนให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ แต่ต้องตั้งเป้าหมายของคำถามดี ๆ เพราะ คำถามในระดับสร้างสรรค์ไม่ได้ดีกว่าระดับความจำ ถ้าหากถามไม่ถูกจุด
The GROW Model การฝึกตั้งคำถามเพื่อสร้างความตระหนักรู้ เป็นคำถามที่จะช่วยให้มีทิศทางการเรียนรู้เพื่อสร้างนวัตกรรมได้
G – Goal เป้าหมาย หรือปัญหาที่เราอยากแก้ไข
R – Reality สภาพปัญหาที่เกิดขึ้นจริง ตามที่มองเห็น ตามสภาพความเป็นจริง ณ ขณะนั้น
O – Option คิดออกแบบทางเลือกเพื่อแก้ปัญหา ว่ามีกี่วิธี ที่จะออกแบบการแก้ปัญหาได้
W – Way of Forward การเลือกขึ้นตอนการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ และพิสูจน์สมมติฐานที่ตั้งไว้
ลองเปลี่ยนวิธีตั้งคำถามและสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนแล้วคุณครูจะรู้ว่าแค่ลองปรับเปลี่ยนวิธีตั้งคำถามนั้นเกิดการเปลี่ยนแปลงให้ห้องเรียนไปได้ขนาดไหน แล้วมาแชร์กัน !!
ขอบคุณข้อมูลจาก
- The Secret Sauce | พลังของคำถาม เราจะตั้งคำถามที่ดีได้อย่างไร
- หนังสือ ถามเป็นชีวิตเปลี่ยน เขียนโดย เคียวอิจิโค อาวาซึ สำนักพิมพ์สุขภาพใจ
- GROW Model โมเดลสำหรับการโค้ช
.
ติดตาม I AM KRU. สังคมสร้างสรรค์ของคนสอน ได้ในทุกช่องทางได้ที่:
.
4,106
Writer
- Admin I AM KRU.